ALCk Gizarte Berrikuntzako Laborategiak bultzatzen ditu droga-politiketan ikuspegi berriak aztertzeko
Agirre Lehendakaria Centerrek hilabeteak daramatza COPOLAD III programan lanean. Proiektu honetan gure lana drogei buruzko politiketan espezializatutako berrikuntza sozialeko laborategiak ezartzea da.
Txilen haur eta nerabeen kontsumoan eta prebentzioan zentratzen gara; Kolonbian gazteak hiri-inguruneetan eta erdi-landaguneetan gizarteratzeari heltzen diogu; Peruren kasuan, giza eskubideen urraketa antzemateko alerta goiztiarreko sistema bat sortzearen alde egingo dugu; eta Uruguain, berriz, espetxeratzea genero-ikuspegiarekin alternatibatzeko politikak (DAIS) testatzeko aukera aztertzen ari gara.
Duela hilabete batzuk Txilen hasi genuen laborategia, eta gaur egun Mauleko eskualdearen aukera-eremuak identifikatzeko fasean dago. Gaur egun, laborategia martxan jartzen ari gara Kolonbian, Cali (Sucre auzoa) eta Santander de Quilichao (El Porvenir auzoa) eremuetan. Peru eta Uruguai datozen hilabeteetan hasiko dira. Artikulu honetan, prozesu hori zehatzago azalduko dizugu, eta une honetan ditugun pertzepzioak azalduko dizkizugu.
Prozesua Kolonbian
Joan den astean, Calin (Sucre auzoa) eta Santander de Quilichaon (El Porvenir auzoa) Gizarte Berrikuntzako laborategia abian jartzeko faseari ekin genion, Corporacion Vividorekin eta Kolonbiako Justizia eta Zuzenbide Ministerioarekin elkarlanean. Ekimen hau COPOLADek drogei buruzko politika kolonbiarrari emandako laguntzaren barruan kokatzen da. Politika horren ardatz nagusietako bat narratiben aldaketa da.
Laborategiaren helburua drogei buruzko politika publikoetan esperimentatzeko espazio bat sortzea da, zaurgarritasun-egoeran dauden gazteengan arreta jarrita. Gai zabala da, eta kontsumoaz haratago joatea eta gizarteratzea eta gastronomia bezalako arloetan esperimentatzea ahalbidetuko digu. Prozesu horrek kultura- eta elikadura-ezagutza handia duela aitortzen du, eta horren isla dira, besteak beste, viche, amasijos, envueltos eta elikadura-jarduerak, hala nola, eltze komunitarioak. Duela urte batzuetatik hona, komunitatearen erresilientziaren eta lankidetzaren sinbolo izan dira.
Tokiko gastronomiaren adierazgarri izateaz gain, erronkei ikuspegi integral batetik heltzeko aukera gisa ikusten dira elementu horiek. Laborategiaren esparruan, gizarte-berrikuntzaren ikuspegia aztertzen ari gara, bi testuinguru desberdinetan. Horri esker, bi esperientzietatik konektatu, alderatu eta ikasi ahal izango dugu: batetik, Santander de Quilichaoko landa-inguruneko eremu batean, El Porvenir auzoan; eta, bestetik, Caliko Sucre auzo historikoko hirigunean.
Tokiko taldeek egindako lehen informazio-bilketaren ondoren, Viviendo Korporazioak, Justizia eta Zuzenbide Ministerioak eta Santander de Quilichaoko Osasun Idazkaritzak interpretazio kolektiboko bi saio antolatu zituzten, bi lurraldeetan identifikatutako narratiben lehen kontrastea egiteko. Saioetan askotariko eragileek parte hartu zuten, besteak beste, komunitateko liderrek, erakundeek, estatuko segurtasun-indarrek, drogak erabiltzen dituzten pertsonek eta familiek, eta komunitate-oinarriko elkarte eta erakundeek.
Saio horiez gain, entzuteko guneak garatu ziren talde eta kolektiboekin, modu komunitarioan mobilizatu direnak errealitate konplexuak, mingarriak eta indarkeria eta droga-mikrotrafikoa bezalako faktoreek astinduak eraldatzeko. Eragile horiek gizarte-berrikuntzako laborategietan parte hartzen dute, eragiten dieten arazo horiei elkarrekin irtenbideak bilatzeko.
Proiektuaren lehen fasea: entzutea
Entzutean, lan egiten dugun bi auzoetan identifikatu ditugun eraldaketa-narratibetan jarriko dugu arreta, eta narratiba horiek gazteen kalteberatasun-egoerarekin nola erlazionatzen diren.
Entzutearen lehen iterazio horretan, taldeek identifikatu dute zer alde dagoen lurraldeetan eragiten duen egitura-aldaketaren narratibaren eta arlo artistikotik, kulturaletik eta mikroekintzailetzatik komunitate-mailan ematen ari diren erantzun puntualen artean. Hor eragin nahi dugu ikuspegiarekin, ekintza horiek maila guztietan konektatzeko eta haien eragina anplifikatzeko, sistema osoari entzuteko, boterearen ahotsak barne, eta eten edo gap horretan irtenbide berriekin esperimentatu ahal izateko.
Ildo horretan, laborategiak 5 inpaktu-mailatan jarduteko ikuspegi sistemikoa planteatzen du. Lehenengo bisita honetan, entzuteko espazioak eskaini dizkiegu tokiko eragileei maila komunitarioan eta eskala txiki eta ertainean, hala nola Puerto Resistencia kolektiboa, Sap-de-Innpulsa, Calipso auzoko baratze komunitarioak, edo Zugaztieta Etxea. Prozesuaren hurrengo faseetan, aipatutako eragileen narratibetan sakonduko dute taldeek, eta enpresa eta erakundeekiko lotura indartuko dute (boterearen ahotsak). Alde hori da sentikorrena, tokiko eta eskualdeko erakundeekiko mesfidantza handia baitago, batez ere gizarteak eztanda egin ondoren. Entzuteko eta mapatzeko prozesuak oinarriak ezarriko ditu, lurraldeetako aukera-eremu potentzialak identifikatzeko.
Lan-saioen ondoren, tokiko taldeek balioa eman diote Agirre Centerrek proposatutako ikuspegiari, gizarte-berrikuntzako oinarrizko elementuen bidez (entzutea, mapaketa, interpretazio kolektiboa eta baterako sorkuntza) egiten ari diren ekintzak osatzeko. Gainera, aipatu dute sistematizaziorako tresnek erabaki estrategikoagoak hartzen eta gobernantza-sistema bat garatzen lagunduko dutela, gizarte-dinamika aldakorretara egokitzeko gaitasun handiagoa izango duena. Laborategiaren helburu nagusia tokiko taldeen gaitasunak garatzea da; horretarako, Agirre Centerreko eta COPOLADeko lantaldeak tresnak eta metodologiak lurraldera egokitzeko lana egingo dute, eta etengabe eztabaidatuko dute zer funtzionatzen ari den eta zer ez. Era berean, prozesua komunitatearekin itzultzeko eta etengabe alderatzeko modu sistematikoan egingo diren espazioak eskainiko dira, analisi partekatu bat sortzeko.
Hurrengo urrats gisa, tokiko taldeek (1) lurralde bakoitzean dauden eta berriak diren entzute-kanalak monitorizatzen hasiko dira, (2) eragile eta ekimen estrategikoen mapaketa indartuko dute, eta (3) identifikatutako aukera-eremu potentzialak sistematizatuko dituzte – besteak beste, emakumeek gidatutako gastronomia-produktuen mikro-ekintzailetzak, konfiskatutako ondasun higiezin batean (SAE) hezkuntza- eta kultura-zentro potentziala garatzea, enplegagarritasunaren arloan esperimentatzeko erregulazio-sandbox bat diseinatzea, segurtasun-kidegoen rola berriz diseinatzea, edo housing first-aren esparruko ekimenak – hori guztia Viviendo Korporazioa buru duten gailu komunitarioekin, Santander de Quilichaoko ibilbide turistiko komunitarioarekin eta lurraldeetan dauden beste ekimen batzuekin lotuta.
Horrela, datozen hilabeteetan aurrera egingo dugu prozesu osoa sistematizatuz eta lehen profil etnografikoak eta bistaratzeak identifikatuz. 2024ko otsailean bigarren bisita bat egitea aurreikusi dugu, taldeek bildutako informazio berriaren analisi partekatua egiteko komunitatearekin.
Zer da COPOLAD Programa
COPOLAD III programaren helburua da Latinoamerikaren eta Karibearen eta Europar Batasunaren arteko elkarrizketa teknikoa eta politikoa sustatzea droga-gaietan.
Nazioarteko lankidetza birerregionaleko, aldebiko, triangeluarreko eta hegoalde-hegoko tresnen bidez, aurreko faseetan bezala, espazio pribilegiatu bat sortu nahi du droga-politiken diseinuarekin eta inplementazioarekin lotutako erronka nagusiak aztertzeko eta eztabaidatzeko, esku-hartzeen eraginkortasuna hobetzera bideratutako prozesu eraldatzaileak eta berrikuntza-prozesuak abiarazteko eta, aldi berean, garapen iraunkorrerako emaitzak hobetzeko.
Programak 31 herrialdetan hartzen du parte eta 48 hilabeteko iraupena du, eta 2021eko otsailean hasi zen gauzatzen. Italo-Latinoamerikako Nazioarteko Erakundea (IILA) partzuergoaren mugakide da FIIAPPrekin batera. Deustche Gesellchaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) eta European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (EMCDDA) erakundeek zuzenean parte hartzen dute bultzatutako zenbait ekintzatan, eta biak dira dirulaguntzen onuradunak. Gainera, programak droga-politiketan parte hartzen duten estatu kideetako erakundeak batzen ditu.
